แม่ญิงลัวะ
โคลงสี่สุภาพ
สตรีในหนึ่งหน้า ตำนาน
ประวัติศาสตร์เรียงสาน สืบร้อย
จารึกจากใบลาน มุขปาฐะ
หลากเผ่าหลายพงศ์พร้อย แผกเชื้อชาติพันธุ์
เมืองเหนือคราก่อนนั้น สังคม
สายเลือดแม่หลั่งสม หลักสร้าง
ชาวชนเชิดชูชม แม่ช่วย
ปัดเป่าความป่วยร้าง ห่างไข้คลายเข็ญ
หลุมศพในหลืบเส้า นิทรา
ลูกปัดเสกคาถา ร่างซ้อน
วิถีแห่งมาตา ละว้าเผ่า
หมายส่งวิญญาณอ้อน ผ่านหม้ายหมอผี
มิมีมนต์ชั่วร้าย มารยา
มิมากด้วยกามา สวาสดิ์เย้า
มิหมายมกุฎา แม่มด
ชนเลือกให้เป็นเจ้า สืบเชื้อขยายพงศ์
สรีระหญิงถูกสร้าง เทียมศูนย์
โลหิตไหลเกื้อกูล กอบหล้า
น้ำนมหลั่งจำรูญ เลี้ยงโลก
พลีร่างห่อนรู้ล้า แลกแล้วบำเรอ
สื่อสารโลกเร้นลับ ร่างทรง
เสียงสวดเทพประสงค์ สั่นเร้า
ครางครวญเพื่อครองคง พื้นที่
คือเขตผู้หญิงเข้า เหยียบข้ามปะรำพิธี
นารีในหน้าแรก สุวัณณภูมิ
ชนเผ่าดั้งเดิมปูม เปิดด้าว
ดินแดนดอกบัวตูม ภัทรกัป*
หญิงเปรียบเป็นรอยเท้า แท่นไท้อินทขีล*
กำเนิดมาแต่เนื้อ นางสมัน*
สายแม่พื้นเมือง พันธุ์- พ่อโพ้น
ฤษีอวตารสรร อินทร์ส่ง มาเอย
นามลัวะเลียบโลกโน้น ก่อนหน้าอาณาสยาม
เคยแนบครองน่านน้ำ นานเนา
ถอยร่นสู่เทือกเขา เขตร้าง
ขอมมอญไล่ตามเงา เงื้อติด
รักสิทธิ์เสรีสร้าง เขตรั้วกาแล*
หาใช่ชนชาติเชื้อ ชาวดอย
กลืนเผ่าชาวเขาพลอย ร่วมพ้อง
พันธุ์อื่นอยู่สูงสอย เสียดเมฆ
อิสระมิเกี่ยวข้อง ห่อนกล้ำเขตกราย
กลายเป็นชนกลุ่มน้อย ล้านนา
นานตราบยังบูชา ปู่เจ้า
ลาว-ไตแผกภาษา บรรพบุรุษ
สืบโคตรแต่รากเหง้า แม่ละว้าลืมวงศ์
ยังคงเหลือชื่อบ้าน นามเมือง
ลวปุระ*ผงาดเรือง รุ่งพื้น
ปู่แสะย่าแสะ*เคือง ใครเหยียด ลัวะแฮ
คือปราชญ์ผู้พลิกฟื้น แผ่นฟ้าปฐมภูมิ.
คำอธิบาย
ภัทรกัป* คือกัปที่เราอยู่ในปัจจุบัน เมื่อแรกสร้างโลกของแต่ละกัปจะมีดอกบัวผุดเป็นสัญลักษณ์ จำนวนของดอกบัวเป็นการบ่งบอกว่าในกัปนั้นมีพระพุทธเจ้ามาตรัสรู้กี่พระองค์
อินทขีล* ชาวลัวะมีความเชื่อว่าพระอินทร์ได้ประทานเสาต้นแรกมาให้เป็นหลักบ้านหลักเมือง จึงมีการบูชาเสาอินทขีล
นางสมัน* ตำนานภาคเหนือเปรียบเทียบมนุษย์ยุคโบราณว่าเกิดจากรอยเท้าสัตว์สามตระกูล ได้แก่ช้าง แรด และสมัน โดยมีพ่อเป็นฤษี (นักพรตชาวอินเดียที่มาเผยแผ่ศาสนาในสุวัณณภูมิ) ได้ถ่ายอสุจิในรอยเท้าสัตว์ ต่อมานางช้าง นางแรด และนางสมันได้กินเข้าไปจนตั้งครรภ์ คลอดออกมาเป็นชนพื้นเมืองกลุ่มแรก
กาแล*ที่มาของบ้านกาแลมาจากพิธีกรรมบูชายันต์ด้วยควายของชาวลัวะ ภายหลังจากฆ่าควายแล้วผู้นำเผ่าจะเอา ‘เขา’ มาประดับที่หลังคาบ้านเพื่อเป็นเครื่องแสดงฐานะ ภาษาลัวะเรียกว่า ‘กะแหล้’
ลวปุระ* คือเมืองละโว้ หรือลพบุรีในปัจจุบัน อดีตเคยเป็นดินแดนอันรุ่งเรืองของชาวลัวะ ต่อมาถูกมอญและขอมรุกราน จึงค่อยๆ ถอยร่นขึ้นสู่ภาคเหนือบริเวณลุ่มน้ำปิงแถบลำพูน และเมื่อมีการสร้างอาณาจักรหริภุญไชย ชาวลัวะจึงหนีขึ้นดอยสุเทพในที่สุด
ปู่แสะย่าแสะ* ชาวลัวะในล้านนาบูชา ‘ผีปู่แสะย่าแสะ’ หรือผีบรรพบุรุษ เสมือนเทพยดาอารักษ์ ต่อมาความเชื่อนี้ได้สืบทอดมาสู่ชาวล้านนามีการบูชา ‘ผีปู่ย่า’ กันทุกตระกูล
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น